Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Japonya temaslarını sürdürüyor. Bakan Çavuşoğlu, Ulusal Basın Kulübü’nde basın mensuplarıyla bir araya geldi. Eski Japonya Başbakanı Shinzo Abe’nin vefatının herkesi derinden üzdüğünü dile getiren Bakan Çavuşoğlu, “Sayın Abe’nin başta stratejik ortaklığımızın tesisi olmak suretiyle Türk-Japon ilişkilerine mühim katkıları oldu. Kendisini devamlı bir dost olarak hatırlayacağız” dedi.
“Tarihin akışının hızlandığı bir dönemdeyiz. İçinde bulunduğumuz süreci belirsizlikler çağı olarak adlandırabiliriz. Bu zamanda değişimi yakından kovuşturmak, iyi çözümleme etmek ve kendimizi değişime uyarlamak, idrak etmek zorundayız” diyen Bakan Çavuşoğlu, “Avrupa’nın ortasında bir cenk devam ediyor. Bu cenk küresel dinamikleri de etkiliyor. Büyük güç mücadelesi keskinleşti, bu mücadelenin yansımalarını birçok yerde görüyoruz, hissediyoruz. Tayvan gerilimi, Asya-Pasifik’te istikrarı tehdit ediyor. Bölgede siyasal, askeri ve ekonomik yeni gruplaşmalar ortaya çıktı. Artık fazlaca kutuplu bir dünyadayız. Türkiye, Japonya, Hindistan, Brezilya benzer biçimde değişik aktörlerin almış olduğu pozisyonlar bugün tüm dünya için ehemmiyet taşıyor. Asya’nın tekrardan yükselişi küresel dengeleri de elbet değiştiriyor. Salgın, iklim değişikliği, göç, terörizm, enerji ve besin krizleri insanlığın ortak problemi. Maalesef mevcut internasyonal sistem bunlara cevap veremiyor. Bunların çözümü olarak hep vurgulanan kaide temelli sistemin ne olduğu mevzusunda bile bir mutabakat yok. Sisteme dayanışma yerine rekabet hakim olmaya başladı. İşte salgın döneminde rekabeti gördük, hepimiz koruma malzemelerine el koydu. Göç mevzusunda da aynı şekilde görüyoruz” açıklamasını yapmış oldu.
‘BM İLE BİRLİKTE YOĞUN BİR ÇABA HARCIYORUZ’
Bu şekilde dönemlerde sağduyu, diyalog ve diplomasiyi öne çıkaran aktörlere gereksinim bulunduğunu kaydeden Bakan Çavuşoğlu, “Türkiye olarak bizim de hayata geçirmeye çalıştığımız bu. Küresel erkek oyuncu olarak etken bir dış siyaset izliyoruz. Ukrayna, Bosna-Hersek, Kafkaslar, Libya ve Suriye benzer biçimde mevzularda seyrettiğimiz etken siyaset tüm dünyanın lehine sonuçlar doğuruyor. Tahıl anlaşması, tutsak değişimi, Zaporijya Nükleer Enerji Santrali benzer biçimde örnekleri çoğaltabiliriz. Şimdi de Ukrayna ve Rus gübresinin dünya piyasalarına taşınması için BM ile beraber yoğun bir çaba harcıyoruz. Krizler karşısında sert ve yumuşak güç unsurlarını beraber dengeli kullanmamız gerekiyor. Mesela komşumuz Suriye’de hem insani yardımlar ve siyasal süreçte belirleyici bir aktörüz hem de gerektiğinde teröre karşı sert güç kullanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, “Hem doğu hem batı ile konuşabilmek bizim için mühim bir kıymet. NATO üyesi ve Avrupa Birliği üyeliğine aday bir ülke olarak Rusya ile makul ilişkiler kurabilen azca sayıdaki aktörlerden biriyiz” dedi.
‘DÜNYA YENİ BİR DÖNEMİN EŞİĞİNDE’
Bakan Çavuşoğlu açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
“Orta Asya’da Türk Devletleri Teşkilatı ile bölgesel sulh ve entegrasyon mevzusunda öncü rol oynuyoruz. Tekrardan Asya girişimimizle de Asya ile bağlarımızı derinleştiriyoruz. Mesela aramızdaki uzun mesafeye karşın Japonya ile ilişkilerimiz fazlaca derin ve kuvvetli. 132 yıl ilkin Ertuğrul Fırkateyni faciasında Japonya’nın şehitlerimizin hatırasına haiz çıkması dostluğumuzun temelini attı. Dünya yeni bir devrin eşiğinde. Küresel krizi fırsata çevirmek için yakın çalışmalıyız. Bunun için en üst düzeyde siyasal irade mevcut. Bu toplantının peşinden Bakan Hayashi ile görüşeceğiz, stratejik ortaklığımızı güçlendirme yönünde atabileceğimiz adımları ele alacağız. Bilhassa müdafa sanayii, enerji, bilim-teknoloji alanlarında mühim potansiyel bulunduğunu görüyoruz. Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nı artık sonuçlandırmamız lazım. Böylece tedarik zincirlerindeki değişimleri Türk ve Japon şirketleri için fırsata çevirebiliriz. Asya’nın Orta Asya, Kafkaslar, Orta Doğu, Afrika ortak gündemimizde yer edinen bölgeler” ifadelerini kullandı.
2024 senesinde Japonya ile diplomatik ilişkilerin kuruluşunun 100. yılının kutlanacağını dile getiren Bakan Çavuşoğlu, “Bayrağımızdaki ay, Japon bayrağındaki güneş beraber yazıldığında Japonca’da aydınlık anlamına geliyor. Bu kriz ve belirsizlik döneminde ortaklığımızı güçlendirirsek daha aydınlık bir gelecek bizleri bekliyor” dedi.
‘BİR ATEŞKESİN TESİS EDİLMESİ İLE İLGİLİ DAHA UMUTLUYDUK’
Bakan Çavuşoğlu, açıklamasının peşinden basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Rusya-Ukrayna savaşının sonlandırılmasına ilişkin suali yanıtlayan Bakan Çavuşoğlu, “Aslına bakarsak cevaplaması zor bir sual. Mart ayının sonunda İstanbul’da bir araya geldikleri süre hem Ukrayna ve Rusya hem de hepimiz savaşın sona erdirilmesi şu demek oluyor ki bir ateşkesin tesis edilmesi ile ilgili daha umutluyduk. Bugün geldiğimiz noktada sahada yeni gerçekler var her iki taraf için de, zorluklar da var. Bilhassa Ukrayna için duyarlı mevzular var. Şundan dolayı işgal edilen topraklar Ukrayna’nın toprakları. Doğal taraflar zayıf noktada da masaya oturmak istemiyorlar. Iyi mi sonlandırabiliriz savaşı? Ateşkes iyi mi olabilir? Bu savaşın kazananının olmadığını söylüyoruz. Her iki tarafın da bunu hakikaten algı etmiş olduğu süre görüşme masasına dönme ihtimali daha yüksek. Doğal adil bir barışın olması lazım, bilhassa Ukrayna için. Şundan dolayı birazcık ilkin de söylediğim benzer biçimde işgal edilmiş topraklar Ukrayna’nın toprakları. Dolayısıyla adil bir barışın tesis edilmesi gerek” ifadelerini kullandı.
‘CUMHURBAŞKANIMIZIN HEM ZELENSKİ HEM PUTİN İLE GÖRÜŞMELERİ OLACAK’
Bu iki ülke haricinde savaşın devam etmesini isteyen aktörlerin de bulunduğunu sözlerine ekleyen Bakan Çavuşoğlu, “Bu aktörlerin de ikna edilmesi gerekiyor. Türkiye olarak umudumuzu yitirmiş değiliz, çabalarımızı yoğunlaştırarak devam ettireceğiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın her iki liderle, hem Zelenski hem Putin ile görüşmeleri olacak. Gayemiz iki lideri bir araya getirerek, liderler düzeyinde kararların alınmasını sağlamak” dedi.
“Bilhassa Batı’da savaşın devam etmesini isteyen ülkeler var” diyen Çavuşoğlu açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
“Cenk uzarsa Rusya stratejik olarak yenilir ya da daha da zayıflar düşüncesi ile. Bedelini ilkin Ukrayna ödüyor. Yansımaları ile bedelini tüm dünya ödüyor. Bir an evvel savaşın sona erdirilmesi her insanın faydasına.”
‘UKRAYNA’DA ERKEK ÇOCUKLAR İÇİN EN POPÜLER İSİM BAYRAKTAR’
Türk dronlarına yönelik sual üstüne Bakan Çavuşoğlu, “Bizim ürettiğimiz İHA‘lar, SİHA’lar dünyada şu anda üretilen ürünlerin içinde en iyilerinden. Hatta en başta gelir. Libya’da da Trablus’un işgalini önleyen de Türk SİHA’larıdır. Japonya ile her alanda olduğu benzer biçimde müdafa sanayii alanında da işbirliğimizi geliştirmek istiyoruz. Gelecek günlerde de müdafa endüstri ve güvenlikle ilgili istişarelerimizi de gerçekleştireceğiz. Japonya gerek SİHA olsun gerekse öteki müdafa endüstri ürünlerimiz olsun bunlardan almak isterse, öteki Asya ülkeleri şu anda fazlaca ilgileniyor bilhassa Malezya ve Endonezya. Bu ülkeler bizim müdafa endüstri ürünlerimize fazlaca ilgi gösteriyorlar. Sözleşmeleri imzalanıyor. Memnuniyetle Japonya’nın bu alandaki gereksinimlerini da karşılarız. İsrail ve ABD’nin de teknolojisi ileri düzeyde. Herhangi bir ülke ile yarışmıyoruz, kendi teknolojimizi geliştirmek için çalışıyoruz. Fakat dünyada bizim SİHA’lar benzer biçimde şarkı bestelenen, çocuklarına isim verilen başka bir SİHA yoktur. Bayraktar için şarkılar bestelendi, bugün Ukrayna’da adam doğan çocuklar için en popüler isim Bayraktar” açıklamasını yapmış oldu.
Halk oylamasına yönelik suali yanıtlayan Bakan Çavuşoğlu, “Biz denge politikası izliyoruz. Her iki tarafla da ilişkilerimizi iyi götürüyoruz. Her iki tarafla diyaloğumuzu sürdürüyoruz. Bununla beraber ilkeli bir tutum sergiliyoruz, internasyonal hukuku savunuyoruz. Kaide temelli bir düzeni savunuyoruz. Montrö’yü harfiyen uyguladık, bu saldırganlığı cenk olarak nitelendiren ilk ülke Türkiye oldu ve bunu tanımadığımızı, reddettiğimizi de açıkça ortaya koyduk. Sonuçta hem dengeli hem ilkeli bir siyaset izliyoruz. Kırım’ın yasadışı ilhakını tanımadığımızı, tanımayacağımızı her vesileyle vurguluyoruz. Rusya’ya da bunu söylüyoruz. Donbass, Herson benzer biçimde bölgelerin Rusya’ya ilhak edilmesi ile ilgili referandum mevzusunda Türkiye olarak net bir izahat yaptık. Bundan duyduğumuz endişenin altını çizdik, bunu uyguladık ve Kırım’ın ilhakını tanımadığımız benzer biçimde bunu da tanımayacağımızı açıkça açıklamamızda söyledik” dedi.
“Türk dışişleri bakanı olarak stratejik ortağımız Japonya’nın politikalarını belirleyecek değilim” diyen Bakan Çavuşoğlu, “Fakat Japonya’nın güvenliğine ehemmiyet veriyoruz, istikrarına ehemmiyet veriyoruz. Japonya’nın dünya barışına yapmış olduğu katkıyı takdir ediyoruz. Japonya’nın bilhassa insani mevzularda ve yardımlarda, insani yardımlarda öncü bulunduğunu biliyoruz. Ek olarak Japonya’nın başka bir yumuşak gücü de JİCA vasıtasıyla dünyanın her yerinde kalkınma projelerini destekliyor. Bölgemizdeki göçmenlere yönelik de ciddi desteği, katkısı var. Onun için de ek olarak fazlaca teşekkür ediyoruz. Bölgedeki gelişmeler de Japonya’nın güvenliğini direkt etkiliyor. Japonya’nın güvenliğine yönelik tehditlerinde bulunduğunu görüyoruz. Şimal Kore’nin roket denemelerinden ikimiz de rahatsızız. Dolayısıyla Japonya’nın da kendi güvenliği ile ilgili tedbirler alması en organik hakkıdır. Krizlerin ve sorunların çözümünde Japonya’nın diplomasiyi ön plana çıkardığını görüyoruz ve bunu takdir ediyoruz. Burada mühim olan bu sert güç ve yumuşak gücü yerinde ve dengeli kullanarak akıllı güç olabilmektir” diye konuştu.
Bakan Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Putin’in en kısa süre savaşı sonlandırmaya yönelik düşüncesinin olduğuna yönelik ifadelerine ilişkin, “Esasen iki liderin bir araya gelmesiyle artık bir ateşkes söz mevzusu olabilir. Sayın Putin, Sayın Cumhurbaşkanımızla her görüşmesinde Zelenskiy ile bir araya gelmeye hazır bulunduğunu, görüşme masasına da dönmek istediklerini söylüyor. Sayın Cumhurbaşkanımız da mülakatta buna vurgu yapmış oldu. Aslına bakarsak Ukrayna da müzakerelere dönmek istediğini söylemiştir. Fakat cenk uzadıkça daha karmaşık hale geliyor, daha zorlaşıyor. Gene Semerkant’ta Sayın Putin Sayın Cumhurbaşkanımız ile yapmış olduğu görüşmede müzakerelere dönebileceklerine söylemişti. Doğal olarak yeni şartlar bulunduğunu da hem de söylüyorlar” ifadelerini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu açıklamasını şu şekilde sürdürdü:
“Türkiye olarak iyi mi doğu-batı ekseninde beraberce ilişkilerimizi geliştirmek istediğimiz bir ülkeyiz. Ekonominin gücü Asya’ya doğru kayıyor. Tekrardan Asya girişimimizle Asya’ya bütüncül bir yaklaşımla yine dönüyoruz. Biz hem de Avrupa ülkesiyiz. NATO üyesiyiz. Birçok Avrupa-Atlantik teşkilatında mühim üyeyiz. Fakat köklerimiz de Asya’da. Asya ile ilişkilerimizi geliştirmek hem siyasal hem ekonomik etkilerimizi geliştirmek bizim en organik hakkımız. Orta Asya’ya yönelik birçok ülkenin ve internasyonal örgütün ilgisinin arttığını görüyoruz. Bazı Orta Asya ülkeleri ile Çin’in komşu bulunduğunu biliyorsunuz ki. Aynı şekilde Rusya da var. Dolayısıyla bu ülkelerin Orta Asya ülkeleri ile ilişkileri geliştirmek istemesi doğaldır. C5+Japonya, C5+Kore, ABD, AB benzer biçimde formatlarla öteki erkek oyuncular de Orta Asya ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmek için çaba sarf ediyor. Bunu da organik karşılıyoruz.”
Tahıl anlaşmasına değinen Bakan Çavuşoğlu, “Tahıl anlaşması sorunsuz bir halde işliyor. Dün itibari ile 231 vapur Ukrayna limanlarından ayrıldı, toplamda 5.2 ton tahıl ürünü Ukrayna’dan değişik ülkelere gitmek suretiyle ayrıldı İstanbul’daki koordinasyon merkezinin kolaylaştırıcılığında. Ukrayna tahılının ihracatı karşılığında Rus tahıl ve gübresinin ihracatının da kolaylaştırılması mevzusunda bir mutabakat var. Bu mutabakatın da sorunsuz işlemesi gerekiyor. Bu ürünler aslen yaptırım sıralamasında değil fakat gemilerin limanlara yanaşması ve hizmet alması, sigortacılık ve ödemeler mevzusunda bazı tereddütler ve problemler vardı. Bu sorunların olmayacağına dair açıklamaları gerek ABD’den, gerekse Avrupa Birliği’nden gördük. Ek olarak Ukrayna’da Rusya’nın amonyumu var, daha ilkin aktarma edilen bunun da bazı Avrupa’daki limanlar üstünden ihracı mevzusunda BM ile beraber çalışmalarımız var. İstanbul’daki Koordinasyon Merkezi’ndeki BM heyetinin başındaki arkadaşlarla da bir görüşme gerçekleştirdik. Sonuçta şu anda buna odaklandık. Dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya’dan ihraç edilecek gübreye ihtiyacı var. Dolayısıyla bu ihtiyacının karşılanması için de her ülkeden mesele yaşanmadan ürünlerin ihraç edilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu: Tahıldan sonra gübre ihracatı için çalışıyoruz
