Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu için bulunmuş olduğu ABD’de geçtiğimiz günlerde bir tv kanalının yayınına konuk olmuş ve mühim açıklamalarda bulunmuştu. O yayında dünyanın ilk kez öğrendiği meselelerden biri de Ukrayna ile Rusya’nın 200 esirin takası noktasında anlaşmaya vardığı bilgisiydi.
Türkiye’nin girişimleriyle inşa edilen süreç dün gece itibariyle yeni bir boyut kazanmıştır. Internasyonal haber ajansları, Ankara’nın arabuluculuğunda gerçekleşen tutsak mübadelesinin tamamlandığını duyurdu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da aynı saatlerde bir izahat yapmış oldu ve bu adımın savaşın sonlandırılması yolunda oldukça kıymetli bulunduğunu söylemiş oldu. Kamuoyuna yansıyan ilk bilgilere gore, takas edilen 215 Ukraynalı askerden 108’i Azov Taburu’ndaydı. Hatta Tabur Komutanı ve yardımcısı da takas edilenler arasındaydı. Hatırlanacağı suretiyle daha ilkin bu adların idam edileceği kamuoyuna yansımış ve Rusya süreçte geri adım atmayacağını oldukça kez dile getirmişti.
TRT Haber’den Sertaç Aksan’ın haberine gore; Rusya tarafı ise Ukrayna Parlamentosunda Rusya yanlısı olarak malum Yaşam İçin Karşıcılık Partisi’nin Başkanı Viktor Medvedçuk dahil olmak suretiyle 50’den fazla Rus askerini teslim aldı. Medvedçuk bir tek saha için mühim olan bir isim değil. Bununla beraber Rusya Lideri Putin’in ‘dostlarından’ biri.
Takas edilen adların bu denli eleştiri olması haliyle sürecin iyi mi ilerlediği ve ülkelerin buna iyi mi ikna olduğu sorusunu da bununla beraber getirdi. Bursa Teknik Üniversitesi Internasyonal İlişkiler Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı ile hem bu soruların yanıtını hem de sürecin öteki detaylarını konuştuk.
Rusya’nın özgür bıraktığı adlar içinde Azov Taburu’nun üst düzey komutanları da var. Doç. Dr. Darıcılı, tutsak takasının Türkiye’den dünyaya bir ileti bulunduğunu vurguluyor… Ankara’nın gerek Antalya ve İstanbul’da düzenlenen zirvelerle gerek tahıl anlaşmasıyla gerek son tutsak takasıyla oldukça kıymetli işlere imza attığının altını çizen Darıcılı, etken tarafsızlık politikasının önemine işaret ediyor.
Burada mühim bir ayraç açıyor Darıcılı ve “Ülkeler sorunlara direkt müdahil olarak mı yoksa etken tarafsızlıkla mı daha etkili olur?” sorusunu yöneltiyor. Cevabı da kendisi veriyor:
Her mevzu kendi içinde değerlendirmekle birlikte etken tarafsızlıkla da sorunlara müdahil olmadan oldukça etkili bir erkek oyuncu olunabileceğini Türkiye dünyaya gösterdi. Bu öteki ülkeler için de mühim bir detay.
Tutsak takası savaşlar esnasında sıkça olan bir durum. En hararetli anlarda bile kısmi ateşkeslerin sağlanması, takasın yapılması mümkün oluyor. Türkiye’nin arabulucu olmasıyla gerçekleşen takas da buna bir örnek. Sadece süreçle ilgili iyi takip etmemiz ihtiyaç duyulan bazı noktalar var… Mesela, Azov Taburu komutanlarının harp bitene kadar Ukrayna’ya giremeyecek olması…
Bu adlar Ankara’da duracak. Bu niçin mühim? Rusya Lideri Putin’in de Ukrayna Başkanı Zelenskiy’in de Cumhurbaşkanı Erdoğan’a güvenlerinin tam bulunduğunu gösteriyor. Hem Ukrayna hem de Rusya Türkiye’nin sözünü tutacağına koşulsuz inanıyor. Aksi halde bu şekilde bir durum gelişmezdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un “Hem Rusya hem de Ukrayna ile direkt ve üst düzey yazışma kuran tek ülkenin Türkiye olması kabul edilemez.” demecini hatırlatıyor Darıcılı. Türkiye’nin bu hamleyle bir kez daha internasyonal arenada ne denli mühim bir erkek oyuncu bulunduğunu gösterdiğini ekledikten tutsak takasının istihbari süreciyle ilgili düşüncelerini paylaşıyor:
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRDünya medyası Türkiye’yi yazıyor: Erdoğan en oldukça izlenen iki liderden biriHaberi Görüntüle
“Bu pazarlık sürecinin, her ne kadar bizlere yansımasa da, Ulusal İstihbarat Teşkilatı tarafınca yürütülmüş olması kuvvetle olası. Teşkilat son yıllarda danışma diplomamasi adına oldukça kıymetli işlere imza atıyor. Birleşik Arap Emirliği, İsrail, Mısır benzer biçimde ülkelerle yürütülen süreçler birer örnek…
Doğal olarak MİT’in işi bu kadarla sınırı olan değil… Azov Taburu komutanlarının Ankara’da bulundukları süre süresince derhal her şeyin MİT tarafınca denetim ve koordine edilmesini beklemek sürpriz olmaz.
Tüm bu tarz şeyleri alt alta koyduğunuzda yaşanmış olan tutsak takasının ne denli mühim bulunduğunu ve bunu Türkiye haricinde yapabilecek başka bir ülke olmadığını net bir halde görüyoruz. Ankara’nın bu hamleleri umut edelim ki sulh için yeni kapılar da açsın.”
NE OLMUŞTU?
Rusya ve Ukrayna içinde 200 harp esirinin mübadelesini Türkiye’nin girişimleriyle gerçekleşti. Antak kalma çerçevesinde 5 Ukrayna harp esirinin Türkiye’ye getirildi. Öteki esirler ise Ukrayna topraklarında mübadele edildi.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı, toplamda 215 Ukraynalı askerinin takasla alındığını deklare etti ve bu askerlerden 108’inin Azov Taburu’ndan bulunduğunu duyurdu. Özgür bırakılanlar içinde Azov Taburu Komutanı Denis Prokopenko ile Azov Taburu Komutan Yardımcısı Svyatoslav Polomar’ın bulunmuş olduğu da öğrenildi.
Rusya ise Ukrayna Parlamentosunda Rusya yanlısı olarak malum Yaşam İçin Karşıcılık Partisi’nin Başkanı Viktor Medvedçuk başta olmak suretiyle 50’den fazla Rus askerini teslim aldı.
