Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell’in 9 Ağustos’ta 2015 İran nükleer anlaşmasına ilişkin sunmuş olduğu nihai taslak metne, İran ve ABD’nin yanıt vermesinin peşinden taraflar verilen cevapların değerlendirme sürecine başladı. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Komut Abdullahiyan Tanzanya’da yaşayan İranlılar ile gerçekleştirdiği görüşmede, ABD’nin İran’a gönderilmiş olduğu cevap ve nükleer müzakerelere değindi. ABD’nin İran’a gönderilmiş olduğu yanıta ilişkin İran heyetinin değerlendirme yaptığını belirten Abdullahiyan, “ABD ile İran içinde hemen hemen çözülemeyen ve nükleer tesislerimizin denetimine ilişkin kalan mevzular hakkında ciddiyiz. ABD’nin İran’a cevap olarak gönderilmiş olduğu metin üstünde dikkatle çalışıyoruz” dedi.
“UAEA’nın İran’a yönelik aslı astarı olmayan suçlamaları devam edemez”
Internasyonal Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) İran nükleer tesislerine yönelik suçlamalarının devam edemeyeceğini belirten Abdullahiyan, “Internasyonal Atom Enerjisi Ajansı’nın İran’a yönelik aslı astarı olmayan suçlamaları devam edemez. Aynı şekilde Siyonist rejim ile beraber İran’a yönelik bu suçlamaları yeniden etmeyi sürdüremezler. Tesislerimizin denetimine yönelik hemen hemen çözülemeyen mevzular hakkında ciddiyiz” ifadelerini kullandı.
“Hükümet olarak yaptırımları etkisiz kılma politikamızı devam ettireceğiz”
ABD yaptırımlarını etkisiz kılmaya yönelik politikaları devam ettireceklerini kaydeden Abdullahiyan, “Nükleer antak kalma önümüzdeki birkaç gün yada birkaç hafta içinde tekrardan imzalansa ve her şey yolunda ilerlese dahi tüm yaptırımlar kaldırılmış olmayacak. Bu yüzden hükümet olarak yaptırımları etkisiz kılma politikamızı devam ettireceğiz” dedi.
Abdullahiyan, “Geçtiğimiz gün ABD tarafınca nükleer müzakerelere ilişkin lüzumlu yanıtı aldık. Nükleer müzakerelerde mühim ilerlemeler sağlamıştık ve İran olarak anlaşmanın taslak metnine ilişkin değerlendirmemizi ABD’ye ilettik. Mühim gördüğümüz ve üstünde durulması ihtiyaç duyulan mevzulara bu değerlendirmemizde ek olarak yer verdik” ifadelerini kullandı.
“Nükleer müzakerelerin pozitif yönde sonuçlanacağını ümit ediyoruz”
ABD’nin gönderilmiş olduğu yanıta ilişkin değerlendirme sürecinin devam ettiğini belirten Abdullahiyan, ABD’nin verdiği sözlerde ciddi olmasını ümit ettiklerini ve İran olarak kırmızı çizgilerini korumaya devam edeceklerini söylemiş oldu.
Adullahiyan, “Kırmızı çizgilerimize bağlı kalmış olarak ABD’nin verdiği sözlerde ciddi olacağını ve nükleer müzakerelerin pozitif yönde sonuçlanacağını ümit ediyoruz. Uzmanlarımız tarafınca meydana getirilen değerlendirmeler ülkemizin kırmızı çizgilerini sakınan ve ulusal çıkarlarımızı gözeten bir noktaya ulaştığında bir sonraki adım Bakanlar düzeyinde Viyana’da buluşmak olacak” dedi.
ABD’nin nükleer anlaşmaya ilişkin yanıtı dün İran’a ulaşmıştı
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani ise dün yapmış olduğu açıklamada, ABD tarafınca İran’ın taslak metnine ilişkin yanıtı aldıklarını bildirmiş, “İran bu akşam ABD’nin yanıtını Avrupa Birliği vesilesiyle aldı. Tahran yanıtı dikkatli bir halde gözden geçirmeye başladı” demişti.
Nükleer anlaşmaya dönüş müzakereleri
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin 5 sürekli üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran içinde 2015 senesinde “Kapsamlı Ortak Fiil Planı” adında olan ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren antak kalma imzalanmıştı. Eski ABD Başkanı Donald Trump 2018 senesinde tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmiş, İran yönetimi de nükleer faaliyetlerini antak kalma öncesine döndürmüştü. Bunun üstüne ABD yönetimi, İran’ı ağır ekonomik yaptırımlarla hedef almıştı. Nükleer anlaşmaya dönüş için Avusturya’nın başkenti Viyana’da Nisan 2021’de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya içinde müzakerelere başlanmıştı. ABD Başkanı Joe Biden’ın Kasım 2021’de göreve başlamasıyla ABD’nin de anlaşmaya dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu sadece müzakereler geçtiğimiz mart ayında değişik nedenlerle durdurulmuş, bu ayın başlarında tekrardan başlamıştı.
