New York Times gazetesinde bu hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya-Ukrayna savaşındaki rolüne dair övgü dolu bir yazı yayımlandı.
Aynı yazıda Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Putin ile aylarca temas kurduğu fakat bir başarı elde edemediği de vurgulandı.
Bu yazı iki açıdan mühim. Birincisi, New York Times uzun seneler sonrasında Türkiye hakkında övgü cümleleri kurdu. İkincisi, tahıl anlaşmasının Batı medyası ve kamuoyunda karşılığı sandığımızdan daha fazlaymış.
Beklenmeyen bir başka gelişme de Yunanistan Başbakanı’nın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yapmış olduğu konuşmada klasik Türkiye karşıtı cümlelerinin yanında tahıl anlaşmasından dolayı Türkiye’yi övmesi oldu.
Antalya Dış ilişkiler Forumu’ndaki buluşma, İstanbul Dolmabahçe Zirvesi, tahıl anlaşması, tutsak değiş tokuşu…
Rusya-Ukrayna cenginde bu yana Kiev ile Moskova içinde atılan tüm pozitif yönde adımlarda Türkiye var.
Şimdiden belli oldu ki iki ülke içinde imzalanacak ateşkes ve varılacak bir sulh anlaşmasında da kesinlikle Türkiye ev sahibi ve problem çözücü olacak.
Peki, bu savaşı durdurmak Türkiye’ye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, Nobel Sulh Ödülü getirir mi?
ATATÜRK ADAY GÖSTERİLMİŞTİ
1934 senesinde Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk, ülkemizi işgal etmeye gelen ve senelerce savaşıp 1922’de denize döktüğü Yunanistan Başbakanı Venizelos tarafınca Nobel Sulh Ödülü’ne aday gösterilmişti.
Senelerdir bu adaylıkla haklı olarak gururlanıp duruyoruz fakat o yıl ödülün kime hangi gerekçeyle verildiğine bakmak aklımızın ucundan bile geçmedi.
1934 senesinde Nobel Sulh Ödülü Silahsızlanma Konferansı Başkanlığı meydana getiren İngiliz siyasetçi Arthur Henderson’a verildi.
Silahsızlanma Konferansı başarısız bir girişimdi, Almanya 1933’te aslına bakarsan konferanstan çekilmiş ve aslına bakarsak 2. Dünya Savaşı’na giden yolda adımlar hızlanmıştı. Bu başarısız çaba ödülle buluşurken, bozguna uğrattığı düşmanının bile saygı duyduğu, dünyada nüfusu Müslüman olan tek demokrasinin kurucusu Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’e ödül verilmemişti. O tarihte İngiltere ile Musul problemi çözülmüş, Fransa ile olan Hatay problemi daha başlamamıştı.
Nobel Jürisi tüm bunlara karşın siyasal bir tercihte bulunmuş, Batı’nın sömürmek ve işgal etmek haricinde pek de ilgi duymadığı Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’e ödül vermemişti.
Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk, eski ve onlarca cephede savaşmış bir asker, o yüzden Sulh Ödülü verilmemiştir diyenler çıkacaktır kesinlikle.
1994’te Oslo Sulh Antlaşması sebebiyle Nobel Sulh Ödülü üç kişiye verildi.
Bunlardan biri Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’tı. Arafat’ın El Fetih liderliği ve silahlı mücadelede yer alması “Geçmişte silahlı savaşım vermiş birisine Nobel Sulh Ödülü verilemez” tartışmalarına yol açmış hatta Seçici Komite üyelerinden kabul edilen Norveçli Kare Kristiansen görevinden çekilme etmişti.
Bu münakaşa mühim zira Arafat ile beraber Nobel Sulh Ödülü kazanan öteki iki isim İsrail Başbakanı İzak Rabin ve İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres olmuştu.
İzak Rabin’in Haganah adlı bir paramiliter örgüte üye olması, 1948 Arap- İsrail cenginde en şiddetli çatışmaların yaşandığı yerdeki komutanlıkları asla tartışılmadı. Tıpkı Şimon Peres’in kariyerinin de Haganah adlı örgütte başlamasının, İsrail’in silahlanmasının başındaki isim olmasının ya da Dimona nükleer reaktörünü kuran isim olmasının tartışılmaması benzer biçimde bir durumdu bu.
Doğrusu geçmişte birbirleriyle savaşmış, eline tabanca almış adların sulh anlaşması umudu ödüle layık görüldü.
Yalnız Arafat’ın tartışılmış olması Nobel Komitesi adına utanılacak bir durum.
Bizim görmemiz gerekense, Türkiye ve Yunanistan’ın o dönem vardıkları sulh anlaşması oldukça daha çok pozitif yönde netice vermesine karşın Mustafa Kemal Atatürk’e ödül veremediler işte.
DARBE MİMARI NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ ALDI
Şili’deki kanlı Pinochet darbesinin mimarı, Cenup ABD’yı kana bulayan adam, Kamboçya bombardımanının karar vericisi ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger 1973’te Nobel Sulh Ödülü aldı.
ABD Başkanı Barack Obama, Başkan seçildikten dokuz ay sonrasında şu demek oluyor ki daha bir şey yapmadan, kendisinin bile şaşırmış olduğu bir kararla Nobel Sulh ödülü sahibi oldu. Bugün Arakanlı Müslümanların üstüne ölüm mangaları yollayan Aung San Suu Kyi de, Mayanmar’daki darbe yönetimiyle savaşım etmiş olduğu için 1991’de Nobel Sulh Ödülü kazanmıştı.
Bu tabloya başka adlar de eklenebilir. 2019’da ödül kazanan Etiopya Başbakanı Abiy Ahmed Tigray bölgesine orduyu yollayan isimdi. Orada binlerce insan öldürüldü.
Bu saçma ve çarpık tabloda bir Türk dış ilişkiler uzmanı başlangıcında bulunmuş olduğu kurum adına Nobel Sulh Ödülü aldı fakat.
2013 senesinde Suriye’de kimyasal silahları denetleyen Kimyasal Silahların yasaklanması Örgütü’nün başlangıcında deneyimli diplomatımız Ahmet Üzümcü vardı.
Rusya-Ukrayna savaşı Türkiye’nin ev sahipliği ve arabuluculuğunda sona erdiğinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görevi Nobel Sulh Ödülü tartışmalarını yine başlatacaktır.
Tahıl anlaşması ve tutsak takası benzer biçimde mevzular bile Obama’ya daha koltuğunu ısıtmadan ödül verenleri düşünmesi ihtiyaç duyulan başlıklar fakat 1934’te yapmadıklarını 2022’de yapmayacaklardır.
Zerre de önemi yok aslına bakarsak bu durumun. Yukarıda anlattıklarım “Batı neylerse doğru eyler” bakışında olmanın insanı utandırabileceğini hatırlatma ihtiyacıydı yalnız.
Ihtimaller içinde bir Rusya-Ukrayna barışı, insanların ölümü durduğu için değil, Avrupa’da elektrik tutarları düşeceği, Rusya pazarı tekrardan açılacağı için mühim olacak Batı için.
Bu mevzuda verdiği savaşım de Türkiye’ye Batı medyası ve kamuoyunda ciddi bir prestij kazandıracak.
Buna ihtiyacımız var mı, evet şu sıralar fazlasıyla var.
